Het 14-jarige meisje kijkt me verdrietig aan. "Ik heb weinig contact met mijn vader! Hij zegt dat hij me gaat ophalen, maar hij doet het niet! Sinds mijn ouders 4 jaar geleden gescheiden zijn, zie ik hem niet meer zo vaak. Hij is vooral met zichzelf bezig en heeft voor mij maar weinig tijd. En wanneer ik daar dan wat van zeg, wordt hij heel boos. Hij noemt mij dan een ondankbaar kind, maar ook een brutaal kind. Mijn vader is ook helemaal niet eerlijk. Hij meet met twee maten. En als ik dan eens een weekend naar hem toe ga, verwacht hij dat ik het hele weekend voor hem aanwezig ben, maar hij gaat gerust zelf een hele avond weg. En dan zit ik daar alleen op de bank. Ik twijfel soms zo erg aan mezelf. Ligt het nu aan mij?"

De volgende keer komt vader mee. Hij oogt een hele aardige en voorkomende man. Wat wel al vlug opvalt, is dat hij graag over zichzelf vertelt. Zijn werk, zijn nieuwe huis en het nieuwe leven dat hij nu heeft opgebouwd met veel zakenrelaties en vrienden. Het lijkt alsof hij alles heel goed voor elkaar heeft. Soms krijg ik het gevoel dat hij het plaatje mooier maakt dat het echt is. Wanneer ik het onderwerp 'dochter' aanraak, begint hij diep te zuchten. Zijn dochters problemen worden weggemoffeld onder de term: puber. Hij is overtuigd van zijn eigen gelijk en wanneer ik probeer om ook zijn kant van dit conflict uit te lichten, ontstaat er een ijzige stilte. Zijn ogen worden donker en ik voel dat hij boos wordt. Hij sluit zich en praat niet meer. Pas wanneer het gesprek weer over zijn eigen fantastische leven gaat, wordt de sfeer weer ontspannen. Ik heb als therapeut geen ingang gekregen.

Je kunt zeggen dat deze man narcistische trekjes heeft. Wat staat er in de dikke van Dale bij het woord narcisme? 'Een ziekelijke liefde voor zichzelf'.

In de DSM-V, het handboek voor Amerikaanse psychiaters, valt het narcisme onder de antisociale persoonlijkheidsstoornissen. Als kenmerken voor deze stoornissen staat: het misbruik maken van anderen, egocentrisch zijn, arrogantie vertonen en een opgeblazen gevoel. Ieder mens heeft wel een narcistisch trekje. Er is geen persoon die nooit manipuleert om zijn zin te krijgen. Maar als je geen stoornis hebt, ontstaat er vaak schuldgevoel over wat er is gebeurd. Iemand met een narcistische persoonlijkheid lijkt geen schuldgevoel te kennen.

Wanneer er bij de geboorte geen hechting ontstaat (er is geen warmte, veiligheid en onvoorwaardelijke liefde), is er een grote kans op het ontstaan van een narcistische persoonlijkheid. Ook kinderen die als prins of prinses worden behandeld, hebben een grotere kans om deze stoornis te ontwikkelen. Zij hebben dan het gevoel dat de wereld om hen draait.

Wanneer je te maken krijgt met een narcistisch persoon, voel je je in eerste instantie heel erg gezien. Maar al vlug kom je erachter dat deze persoon dit alleen doet om zichzelf te zien en zichzelf op te hemelen ( Deze persoon  zet zichzelf vaak boven anderen). Je hebt het gevoel altijd te kort te schieten wanneer je het die persoon naar de zin maakt. Je doet het nooit goed en bij problemen ligt het altijd aan jou. Je bent vaak op je hoede en loopt op eieren. Je kunt hier heel onzeker door worden en aan jezelf gaan twijfelen.

Bij een narcistisch persoon moet je heel krachtig reageren in korte zinnen (het is of 'ja' of 'nee'). Als je je kwetsbaar opstelt of je twijfelt ergens over, speelt deze persoon in op je gevoel. Therapeut Petra Roelofsen heeft een heel goed boek hierover geschreven met veel bruikbare tips: 'Ben ik nou gek?' (ISBN 978-94-6203-791-5). Heel herkenbaar wanneer je het leest.

Narcisme komt merendeel (50-75%) bij mannen voor. Alleen een psycholoog of psychiater kan de diagnose narcisme vaststellen. Maar iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft geen hulp nodig en hem mankeert ook niets. Dus heel vaak worden deze diagnoses niet gesteld.

Het meisje hierboven zal moeten leren omgaan met haar vader of de verbinding verbreken. Ze heeft geen andere keuze.